Azot odgrywa kluczową rolę w produkcji roślinnej i jako makroskładnik pobierany jest przez rośliny w największych ilościach. To pierwiastek o największej efektywności plonotwórczej, a jego oddziaływanie na wielkość i jakość plonu jest najsilniejsze z uwagi na fakt, iż modeluje on wartość wszystkich składowych plonu. Rośliny znacznie wyraźniej reagują na niedobór lub nadmiar azotu w glebie niż na glebowe zasoby innych składników pokarmowych.
Optymalne nawożenie azotowe przy dobrym zaopatrzeniu roślin w pozostałe makro- i mikroskładniki prowadzi do największych przyrostów plonów oraz wpływa na poprawę ich parametrów jakościowych. W warunkach dobrego zaopatrzenia w azot następuje szybki wzrost masy roślinnej. Pierwiastek ten wpływa na różnicowanie się poszczególnych organów roślinnych, które stanowią element strukturalny plonu. Przy stosowaniu przedsiewnym azot korzystnie oddziałuje na krzewienie roślin. Szczególnie istotny jest wpływ tego pierwiastka na ilość i jakość białka wytwarzanego przez rośliny uprawne, a gromadzonego w ziarnie zbóż, bulwach ziemniaków oraz innych częściach roślin służących jako pokarm czy pasza dla zwierząt. Dobre zaopatrzenie w azot zwiększa zawartość karotenu i witaminy B1 w roślinach.